Allan Sandage wijdde zijn leven aan het bestuderen van de kosmos, maar juist die zoektocht leidde hem tot Christus.
Als jonge man geloofde hij vurig dat wetenschap ooit alles zou verklaren. Het idee van een Schepper vond hij overbodig — een overblijfsel uit een tijd waarin mensen de wetten van de natuur nog niet kenden. Op de universiteit, waar hij natuurkunde en later astronomie studeerde, werd zijn overtuiging alleen maar sterker: de mens kon met zuiver verstand het universum doorgronden. Hij werd leerling van Edwin Hubble, de legendarische astronoom die ontdekte dat het heelal uitdijt.
Sandage nam Hubbles taak over toen deze overleed, en hij zette diens onderzoek voort met ijzeren discipline en intellectuele scherpte. In de jaren vijftig en zestig werd hij één van de meest invloedrijke astronomen ter wereld.
Hij mat de snelheid waarmee sterrenstelsels zich van elkaar verwijderden, probeerde de exacte leeftijd van het universum te berekenen en werd gezien als de man die de “kosmische klok” kon lezen. Maar hoe dieper hij in de hemel keek, hoe meer hij begon te voelen dat er iets ontbrak. De formules waren correct, de getallen klopten — maar ze verklaarden niet waarom er überhaupt iets was, in plaats van niets.
Sandage beschreef later dat hij steeds vaker werd getroffen door wat hij “de onverklaarbare redelijkheid” van het universum noemde. Alles leek zó verfijnd afgestemd, zó ordelijk, dat het moeilijk was te geloven dat het zomaar kon zijn ontstaan. Hij had geleerd om religie te wantrouwen, maar nu begon hij te twijfelen aan zijn eigen scepticisme. “Het was mijn wetenschap,” zou hij later zeggen, “die me tot het besef bracht dat het universum veel complexer is dan wetenschap alleen ooit kan verklaren.”
Hij realiseerde zich dat de wetenschap weliswaar kon aantonen dat het universum gestructureerd is, maar ons niet kon vertellen waarom het bestaat. Die vraag – waarom – bracht hem ertoe de Bijbel te gaan lezen, theologie te verkennen en zich te verdiepen in het werk van christelijke denkers zoals Blaise Pascal.
Vooral Pascals Weddenschap trof hem als een helder rationeel argument: als God bestaat, zijn de implicaties eeuwig; als Hij niet bestaat, is het verlies minimaal.
“als God bestaat, zijn de implicaties eeuwig; als Hij niet bestaat, is het verlies minimaal”
Hij ontdekte dat de Bijbel geen wetenschappelijk handboek probeerde te zijn, maar een openbaring van zin, van doel. En dat was precies wat hij miste: doel.
Op een dag, terwijl hij werkte aan nieuwe metingen van de Hubble-constante, werd hij overweldigd door het besef dat elk getal, elke ster en elk deeltje getuigde van een verbijsterende orde. “Als er een begin is,” dacht hij, “dan moet er Iemand zijn die het heeft laten beginnen.”
zie ook de fine-tuning van het heelal, een sterk argument voor het bestaan van God
In de daaropvolgende jaren begon hij openlijk te spreken over zijn geloof. Hij noemde zichzelf “een christen door overtuiging, niet door traditie”. Toen een journalist hem vroeg hoe een topwetenschapper in God kon geloven, antwoordde hij rustig: “De wetenschap kan vertellen hoe de hemel werkt, maar niet waarom er een hemel is. De religie geeft antwoord op de vragen die de wetenschap niet kan stellen.”
Sandage bleef tot zijn dood in 2010 actief in de astronomie. Voor hem was geloof geen vlucht uit de rede, maar een aanvulling erop. Hij zag het universum niet langer als een toevallig mechanisme, maar als een schepping vol betekenis.
Soms, vertelde hij aan studenten, stond hij nog steeds op het observatorium in Californië, keek door zijn telescoop en voelde dezelfde verwondering als vroeger — maar nu anders. “Ik zie niet alleen licht van verre sterren,” zei hij, “ik zie een glimp van de hand die ze heeft ontstoken.”
Allan Sandage is in 2010 overleden.
zie ook: ex-atheist professor Francis Collins: Jezus is de brug naar God
zie ook: atheistische Professor ontmoet de auteur van alle kennis, het verhaal van Rosalind Picard
