Op de Zeeuwse eilanden zijn veel grote campings. In Haamstede heb je bijvoorbeeld de Duinhoeve, een camping van wel vijftig hectare! Vroeger was dat de gemeentecamping van de stad Rotterdam. Maar tegenwoordig is dat niet meer zo.
Het is nu in particuliere handen. Op die camping hebben ze een apart jongerenveld. In de vakantiemaanden is het daar stampvol. Op dat jongerenveld werd nog niet zo verschrikkelijk lang geleden eens een enquête gehouden: over de religieuze beleving van jongeren.
Eén van de vragen die ze moesten beantwoorden ging over het bestaan van God. Of ze daar wel eens iets van ervaren hadden. Nou, de meesten zeiden van niet. Van God hadden ze nog nooit wat gemerkt. En daarom geloofden ze er ook niet in.
Een andere vraag ging over het bestaan van de duivel. Nee, daar geloofden de meesten ook niet in. Dat was middeleeuws. Maar toen hen gevraagd werd of ze in die richting misschien toch wel eens wat hadden ervaren, toen kwamen de verhalen los. Aan de ene kant ontkenden ze het bestaan van de duivel, maar aan de andere kant hadden ze daar toch zoveel van ervaren dat ze toegaven eigenlijk minder moeite te hebben met het geloof in het bestaan van de duivel dan in het bestaan van God. Gewoon omdat ze daar meer bewijzen van zagen.
Ik kan daar wel een beetje inkomen. Er gebeuren zoveel vreemde en duistere dingen, dat je je afvraagt: zit daar niet meer achter? Hoe verklaar je anders bijvoorbeeld al dat zinloze geweld op straat? En wat inspireert mensen om in één van onze dorpen een sadistisch-masochistisch bordeel op te zetten? Ik weet niet of je weet wat er zich in zo’n bordeel afspeelt, maar een paar jaar geleden deed Jolanda daar een boekje over open in verband met de Eper incestzaak. Je moet dat boek van haar maar eens lezen. En wat inspireert mensen om naar de meest gruwelijke video’s te kijken en hoe halen ze het in hun hoofd om zulke video’s te maken?
En wat dacht je van de video-spelletjes die nu in de winkels liggen waarin je zoveel mogelijk mensen aan flarden moet proberen te rijden of overhoop moet proberen te schieten? Hoe komen ze op het idee! Zou daar geen duistere macht achter zitten die de mensen probeert te inspireren tot moord en doodslag en ander geweld?
Och, zeg je misschien, het zal allemaal wel een overblijfsel zijn van het oerinstinct van de mens. Van nature is een mens gewelddadig en agressief omdat hij in pré-historische tijden geweld moest gebruiken om te kunnen overleven. Dat zit er nog steeds in, bij de één wat meer en bij de ander wat minder. Maar iedereen heeft daar nog wel wat van overgehouden. En in bepaalde situaties komt dat dan naar buiten.
Tja, dat klinkt best wel aannemelijk. Maar dan blijf ik toch met een vraag zitten. Als agressiviteit en gewelddadigheid nu allemaal zo menselijk is en zo natuurlijk, waarom ervaren we dat dan als zo slecht?! Elk wel-denkend mens is het er toch mee eens, dat het verkeerd is wanneer de sterken zich uitleven op de zwakken? Maar als geweld en agressiviteit van nature bij ons mens-zijn horen, waar halen we dan de gedachte vandaan dat dat slecht zou zijn en onmenselijk?
Maar wacht nu eens even, er is natuurlijk wel een verschil tussen geweld en geweld! Wanneer je geweld moet gebruiken om jezelf of anderen te verdedigen, dan is dat toch wel heel wat anders dan wanneer je geweld gebruikt uit wellust. Want daar hebben we het over omdat je zulk zinloze geweld overal om je heen ziet toenemen. Niet alleen om het zelf te doen, maar ook om er met plezier naar te kijken. Dat heeft niets te maken met oerinstinct of overlevingsdrang. Waar komt die behoefte nou vandaan?
Zinloos geweld is niet iets van deze tijd alleen. De behoefte om te pijnigen, te kwellen en te moorden kom je overal in de geschiedenis tegen. Alleen zijn er perioden geweest waarin dat zinloze gebruik van geweld de hele menselijke samenleving verziekte. Ook plaatselijk kan dat gebeuren zoals nu bijvoorbeeld in Algerije met dat doorsnijden van kelen van onschuldige mensen. Het is nog vreselijk besmettelijk ook. Begint het ergens, dan wekt dat agressiviteit op bij degenen die er eerst nog helemaal buiten stonden. Die gaan dan ook geweld gebruiken, eerst misschien nog uit een soort zelfverdediging, maar dat ontaardt al heel snel in wraakzucht. En dan is het eind zoek.
De zucht naar zinloos geweld, waar komt dat vandaan? Iedereen weet dat het volkomen verkeerd is, maar ondertussen worden er goede zaken gedaan met de verhuur en verkoop van gewelddadige films en computerspelletjes. Waar komt die belangstelling vandaan? Is dat normaal menselijk? Wat zit daar achter? En wat zijn het voor mensen die zulke dingen bedenken en produceren? Waar worden die door geïnspireerd? Ja, door geldzucht natuurlijk. Maar je hebt meer inspiratie nodig dan geldzucht om zulke gruwelijke dingen te kunnen bedenken. Waar komt dat allemaal vandaan? Waardoor of door wie wordt het denken van zoveel mensen verziekt en verloederd?
De eerste christenen waren daar heel duidelijk over. Er zijn twee machten aan het werk in deze wereld: de macht van het licht en de macht van de duisternis. Het zijn geen onpersoonlijke machten. Daarvoor zit er te veel intelligentie achter. Het is net of alles volgens plan verloopt. Als je nuchter kijkt naar wat er aan het gebeuren is, dan zie je dat ook. Die jongeren op de camping hadden dat goed door.
Weet je, de dingen waar we het over hebben kun je alleen maar verklaren wanneer je luistert naar wat Jezus en de eerste christenen daarover hebben gezegd. Die hadden het over een super intelligent wezen, een engel van de hoogste orde die ontrouw werd aan zijn opdracht en die om zo te zeggen voor zichzelf wilde beginnen. Voordat hij ontrouw werd, heette hij Lucifer, lichtdrager. (Tussen haakjes, daar zijn onze lucifers dus naar genoemd!) Nadat hij ontrouw werd kreeg hij de naam van Duivel of Satan. Hij kreeg een groot aantal engelen achter zich. Die worden door Jezus en de eerste christenen demonen genoemd, of boze of onreine geesten.
Ik zal je voorlezen wat Jezus over de duivel heeft gezegd. Dat is dan ook meteen het antwoord op de vraag wat of wie er achter al dat zinloze geweld zit. Hij zei: “De duivel is vanaf het begin een mensenmoordenaar en staat buiten de waarheid, want er is in hem geen waarheid. Wanneer hij leugentaal spreekt, spreekt hij naar zijn aard, want hij is een leugenaar en de vader van de leugen.”Met andere woorden: de duivel is de geestelijke vader van de leugen en van alle moord en doodslag. En in de mate dat we onder zijn invloed komen, raken we verstrikt in leugen en bedrog. Dan gaan we waardeloze dingen zien als vreselijk belangrijk. En van de echt belangrijke dingen zien we het nut niet meer in. Je liefhebberijen worden belangrijker dan je vrouw en kinderen, en je zet je leven op het spel om even eerder bij het volgende stoplicht te zijn dan degene die voor je rijdt. Je denkt dat dat heel belangrijk is. Maar je bent misleid, want het is niet zo.
Je moet er maar eens op letten. Overal om je heen zie je de gekste dingen gebeuren, ook bij jezelf! En om eerlijk te zijn, bij mezelf zie ik het ook. Ik verpest al jaren lang m’n longen met nicotine en teer. Het is omdat ik gezegend ben met sterke longen, anders zat ik hier al lang niet meer. Ik ben nu op een leeftijd gekomen dat ik denk: nu maakt het ook niet zoveel meer uit. Maar eigenlijk is het toch van de gekken dat meer dan drie kwart van de wereldbevolking verslaafd is aan iets dat zo tegennatuurlijk is en levensgevaarlijk! Daar zit meer achter dan we meestal denken.
We leven hier op een bevoorrecht plekje op de wereldbol. We ondervinden hier nog steeds de heilzame invloed van een eeuwenlange christelijke beschaving. Ja, ik weet het wel, in de naam van het christendom zijn er ook heel wat minder fraaie dingen gebeurd. De duivel zit niet stil, ook niet in een zogenaamd christelijke beschaving. Iedereen die open staat voor leugen en bedrog, gaat onderuit, of je nou naar de kerk gaat of niet. Maar het tegenovergestelde is ook waar: iedereen die een open hart heeft voor waarheid en licht en voor alles wat God ons wil geven, die zal daar ook de invloed van ondervinden. En dan maakt het ook echt niet uit of je van huisuit naar de kerk gaat of niet. Het is maar net waar je voor kiest. Dat moeten we veel bewuster gaan doen: kiezen. Wanneer we ons maar gedachteloos mee laten slepen door alles wat er op ons afkomt, dan komen we uiteindelijk bedrogen uit. Wanneer we niet duidelijk kiezen, dan wordt er voor ons gekozen. “Wordt nuchter en waakzaam”, schreef één van de eerste christenen aan zijn medegelovigen. “Uw tegenpartij, de duivel, gaat rond als een brullende leeuw, zoekende wie hij zal verslinden. Weerstaat hem, vast in het geloof…”